Jago Wiring Kuning

 

JAGO WIRING KUNING

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DOMENICO SAVIO EGA “GAPLEK” MEISTA Pr

2014

 

TOKOH

1.      Bowo              : Pria 31 tahun, botoh jago...

2.      Paryati           : Wanita, 29 tahun, ibu rumah tangga...

3.      Nur                : Wanita, Bidan, 27 Tahun...

4.      Karjono         : Pria 30 tahun, botoh jago+Tani...

5.      Kirman          : Pria, Mahasiswa, 23 Tahun...

6.      Mbah Wido   : Pria 69 Tahun, Dukun desa...

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

JAGO WIRING KUNING

BABAK I

Masih cukup sepi suasana desa Jaluaji pagi hari. Beberapa orang bapak yang berusia antara 40 sampai 50an tahun asyik mengusung pranji (kurungan ayam) ke halaman depan rumah. Beberapa yang lain sudah asyik memandikan ayam jago masing-masing di sumur. Maklum desa ini terkenal dengan budaya sabung ayamnya.Pada saat yang sama, Bowo seorang lelaki 30an tahun juga sedang asyik dengan ayam jagonya yang telah selesai ia mandikan dan di jemur...

Bowo                : (Sambil memandikan ayam) Janaka, duh Janaka... Jagoku abang klungsu sing bagus dhewe. Wingi sore kang Bagyo aluk-aluk ngajak ngadu jago suk minggu ngarep. Saiki kowe dak adusi, dak jamu, lan dak rumat kang temenanan. Minggu ngarep kowe sing dadi jagoku, ngadepi kang Bagyo karo jagone sing widho klobot kae. Pak’no jalumu nang gulune, ben mandeg sesumbare kang Bagyo sing nganti koyo iso nugel wesi gligen, koyo wani-wanio ndilat wesi abang. Menang yo, le...

Dari samping rumah muncul Karjono dengan ayam jagonya dalam kiso (tas untuk membawa ayam). Wajahnya nampak sumringah, menghampiri Bowo yang masih asyik memandikan ayam jago abang klungsunya.

Karjono           :Wah, kang Bowo sudah nyengkut. Asyik banget.

Bowo                :Hehehe, iya ini. Si Janaka mau aku jajal sama ayamnya kang Bagyo yang widho klobot minggu depan. Sekarang lagi siap-siap turun laga ini. Lha kamu itu darimana pagi-pagi kok sudah nyangklong kiso. Dapat ayam baru po?

Karjono             : Iyo, kang. Tadi aku ke pasar, nemu ini ayam. Mau lihat po kang?

Bowo                : Weh, boleh itu. Sini jajal aku lihat ayammu.Elok ini, pagi-pagi sudah dapet rejeki.

Karjono             : (Membungkuk, membuka kiso, menyerahkan ayam ke Bowo) Ini, kang. Awas, rada galak.

Bowo                : (Memasukkan si Janaka ke Pranji, lalu menerima jago dari Karjono) Wah, Jeragem toh. Kok isih bagus tenan. Durung mambu cucuk iki mestine. (Melihat dan meraba-raba tubuh ayam milik Karjono), ukur awak lima setengah. Duwure sekitar 6 tekan 7. Balungane rapet, tapi jalune keduwuren iki. Ora masuk kayane. Tukon pira iki?

Karjono             : Ini ayam pukul bonus jalu, kang. Kayaknya memang tidak masuk jalunya, tapi kalau sudah ketemu musuh, bakal dirajang musuhnya. Jaminan, kang. Aku sudah lihat dhewe pranggalane. Kalau harganya tadi kena dua ratus tujuh lima, kang.

Bowo                : Jagomu iki ra bakal mudhun, le. Main atas terus. Yo hargane tidak mahal buat ayam semacam ini. Bejo kamu. Kapan-kapan jajal sama punyaku boleh kok.

Karjono             : Yang mana kang? Si Janaka?

Bowo                : Ya terserah, tapi kalau sama Janaka ya nunggu tiga minggu lagi. Kalau mau sama yang lain itu masih ada si Gledek, si Clurit, atau si Cakil. Kalau yang tiga itu kapan pun bisa. Yang tiga lainnya sedang ngebung, bar ngambrol, jadi belum berani aku jajal.

Karjono             : Wah, boleh, kang. Tapi aku garap dulu ini. Masih kinyis-kinyis je. Ya sekitar seminggu lagilah.

Bowo                : Wah, siap. Lha besok sekalian aja sama aku njajal ini di tempat kang Bagyo. Pelatarane kan jembar terus tanahnya halus ndak ada kerikil-kerikilnya jadi enak buat adu.

Karjono             :Wah boleh itu. Siap pokoknya. Mau jajal biasa apa di bandoli ini?

Bowo                : Mau dibandoli juga boleh. Tapi bandol pinggiran wae. Ya nggeret-nggeret lima puluh ribu sampai seratus ribu bolehlah. Piye?

Karjono             : Wah, kalau lima puluh ya eman-eman. Untuk ndandani lagi ayamnya masih belum cukup, kang. Seratus ya?

Bowo                : Boleh. Yang pentingkan kamu jadi tahu kualitas ayam barumu itu kan? Siap pokoknya. Itung-itung daripada harus nyewa untul kan mending gini. Untung-untung menang sisan, malah dadi oleh tambah isi dompet. Metu satus mlebu rongatus, ngono toh?

Karjono             : Hla iyo, kang. Yo wis iki dak bali sik. (Mengambil ayamnya dan dimasukkan kiso kembali). Iki ndak selak awan. Meh dak adusi njur dak pepe ndisik ben minggu ngarep siap. Pamit dulu ya, kang. Mangga.

Bowo                : Yo ndereke yo, Kar. Dirumat tenan kui. Apik pithikmu.

Karjono             :Iyo, matur nuwun kang. (Berdiri melangkah pergi).

Bowo masih mengamat-amati ayam jago abang klungsunya.

Bowo                : Bejo tenan si Karjono, pagi-pagi nemu ayam super. Modal dasar’e iso nggitik, bonus jalu sisan. Ckckck, bola-bali kalau lagi pas bejo.(ngomong kepada jagonya) Kamu minggu depan tidak boleh kalah, jangan ngisin-isini aku di depan Karjono besok ya.(sambil jongkok di depan pranji jago abang klungsu)

Paryati, istri bowo, memanggil dari dalam rumah.

Paryati               : Kang, sarapan ndisik. Uwis le dolanan pitik.

Bowo                : Yoh. Sik dilit, bu. Iki iseh asik le nyawang jago abang klungsu je.

Paryati               : Pitikmu ki ameh disawang sewengi natas ki yo ora bakal mundak ampuh, ra bakal tambah bagus, kang. Wis gek mlebu kene sarapan ki lho.

Bowo berdiri dan beranjak masuk ke rumah. Sepertinya sudah tidak betah mendengar “kicauan” Paryati, istrinya. Lagipula perut memang sudah menagih jatahnya pagi itu. Beberapa saat setelah Bowo  masuk ke dalam rumah, seseorang jejaka yang tentu belum lama menginjak usia kepala dua datang dan mengetuk pintu rumah Bowo.

Kirman                : (Sambil mengetuk pintu dan kepalanya cdelingak-celinguk) Kula nuwun.... (Tak ada jawaban...) Kula nuwun... Pak Bowo? Kula nuwun...

Bowo                   : (Menyahut dari dalam rumah) Monggo.... Sik dilit... (Ke depan membuka pintu) Oalah, koe to Man. Piye? Ana apa?

Kirman                : Iki pakde, aku diutus pak Bambang ngeterne undangan kanggo pakde lan budhe.

Bowo                   : (Menerima dan membaca undang yang diberikan oleh Kirman) Welah, Tantri anak’e pak Bambang wis Lulus S2 to? Kok cepet tenan yo...

Kirman                : Iyo, pakde. Mula mengko bagda Maghrib meh di gawekne kenduren kanggo sukuran.

Bowo                   : Wah, pak Bambang wis kasil le nggula wentah anak’e. Le ngragati tenanan, nyega lancip.

Kirman                : Lha yen pak Bambang ancen wis kuat sanggane, pakde.. Yen koyo wong tuaku yo kudu trimo alon-alon sik penting kelakon.

Paryati menyusul suaminya, ikut nimbrung dalam perbincangan.

Paryati                 : Eeee, Jebul Kirman. Ana apa, Man?

Bowo                   : Iki, Kirman ngeterne undangan kenduren nang gon pak Bambang. Sukuran nggo Tantri oleh’e bar lulus s2.

Paryati                 : S2? Gelis tenan le kuliah. (Menoleh ke arah Kirman) Njur koe kapan le arep nyusul lulus, man?

Kirman                : Pangestunipun taun ngarep, budhe. Yen lancar.

Bowo                   : Mbok le guneman ki karo lingguh lincak kui yo. Pegel sikil’e yen ngadeg terus.

Paryati                 : Oiya, Ho’o yo karo lingguh.

Kirman                : Mboten sah pakde-bude. Iki aku wis arep mangkat ngeterne undangan liyane je. Aku nyuwun pamit nggih.

Paryati                 : Hla kok le kesusu to?

Bowo                   : Hla wong jeneng’e ngemban tugas ki yo kudu ngono kui. Kuwi jenenge tanggung jawab. Yen crita terus karo koe selak maghrib undangan durung sida tekan alamat’e, Par.

Paryati                 :Wooo, le ngece bojone ki tenanan lho. Dak sate pitikmu mengko.

Kirman                : Nggih mpun, aku pamit sik pakde-bude.

Bowo                   : Yo ngati-ati yo, Man...

Kirman                : Nggih... (Kirman beranjak pergi, meneruskan menyebarkan undangan).

Akhirnya hanya Bowo dan Paryati yang duduk berdua di lincak depan rumah. Mereka memandang kepergian Kirman. Sampai benar-benar hilang dari pandangan. Dalam batin masing-masing menggelegak rasa yang sama.

Paryati                    : Pak, Tantri wae wis nganti lulus S2. Terus tahun depan Kirman lulus S1. Kok sudah pada gede-gede, ya.

Bowo                     : Iyo, bu. Wektune ki rasanya cepet banget.

Paryati                    : Ngapunten yo pak. Wis semene suwene, aku durung iso menehi momongan.

Bowo                     : Ora popo, bu. Iki wis dadi karepe Gusti. Sesuk, embuh kapan, yen di kersak’e ro Gusti mesthi awak’e dhewe uga bakal duweni momongan.

Paryati                    : Tur sejatine, aku ki wis pengeeeeen banget momong anak. Omah ora sepi. Yo bener omah’e awak’e dhewe ora gede. Tapi yen ana bocah’e rak yo tambah rame.

Bowo                     : Pengenku ki yo koyo ngono kui, bu. Tapi ya mau bagaimana lagi kalau memang kita belum di karuniai sama Gusti? Kita juga sudah usaha semaksimal mungkin. Dari yang sekedar minum jamu, pijet, bahkan konsultasi ke bidan juga sudah kita lakukan toh? Ya mungkin kita yang harus lebih nrimo dan sabar sambil terus berdoa supaya lekas di karuniai momongan.

Paryati                    : Iya, pak. Ya itung-itung kita jadi bisa sambil nyelengi kalau-kalau nanti kita di kasih momongan, pak. Piye-piye kan kudu tetep disiapkan. Duitnya itu ojo dihabiskan untuk ngupakara pitik wae, sama besok kalau bener kita sudah diberi momongan, jangan adu jago ya pak. Pamali...

Bowo                     : Ya sementara ini kan kita bisane nyelengi sama memenuhi biaya hidup kan yo dari ayam- ayam ini to, bu. Kalau soal pamali, aku juga mudeng kok bu. Tapi...

Paryati                    : (Menoleh ke arah Bowo, agak sedikit kaget) Tapi opo, pak?

Bowo                     : Kalau besok kamu hamil, njur aku ora adu jago, kita mau dapet duit darimana, ya?

Paryati                    : Opo kudu sowan mbah Wido, dukun’e ndeso kae yo pak?

Bowo                     : Kui ora pamali! Tapi musrik. Ojo percaya takayul ngono kui, bu. Gusti ora seneng sik ngono kui.

Paryati                    : (Agak kagol) Makanya, mulai sekarang mbok kamu itu coba nyari kerja yang halal to, pak. Yang tidak beresiko!

Bowo                     : (Mengambil rokok dari sakunya, menyalakan dan dihisap dalam, kemudian dihembuskan sambil tersenyum kecut...)Apa kamu kira, pekerjaanku ini tidak halal to bu? Apa salahnya aku ngrumat ayam? Wong ini ayam juga aku beli, bukan aku curi. Njur yen adu jago aku yo tidak pernah curang. (Kembali menghisap rokoknya...) Kalau untuk pekerjaan sekarang tu apa yang tidak ada resikonya? Bakulan wae ana resikone, bangkrut. Meh dadi pegawai, aku kan mung lulusan SMP, ijasahku ora payu.

Paryati                    : (Diam, merenung sesaat...)

Bowo                     : (Menoleh kearah Paryati) Kok malah ngalamun to, bu?

Paryati                    : Aku ki mikir, pak...

Bowo                     : Halah, mikir opo? Wis, ra usah kakean dipikir. Sing penting saiki awak’e dhewe kudu gelem prihatin, akeh le dedonga, karo kui mau, nyelengi. Perkara adu jago, gawean liyane kui ra usah dipikir saiki. Gusti ki wis ngedum rejeki sing rata kok. (Diam sejenak....) Bu, aku kok ngelih yo?

Paryati                    : (Terkejut...) Walah, iyo... Njenengan mau kan durung sida dahar, malah mau njur ana Kirman teka. Yo wis, ayo gek mlebu njur dahar, pak.

Bowo                     : Heheheehe, tanggap to koe bu? hehehe. Yo wis ayo gek mlebu.

Bowo dan Paryati masuk ke rumah, suasana kembali lengang. Sesekali terdengar suara ayam jago berkokok.

 

 

 

BABAK II

Sore hari, Paryati duduk di lincak depan rumah. Ia memandang anak-anak yang sedang memainkan suatu permainan sambil bernyanyi “cublak-cublak suweng”. Sesekali Paryati tersenyum geli ketika melihat anak-anak itu berdebat karena ada yang merasa dicurangi. Ketika Paryati tengah asyik mengamati anak-anak yang bermain, Nur “bidan desa” menghampiri. Sepertinya Nur baru pulang dari puskesmas tempatnya bekerja. Pakaiannya masih rapi, tangannya membawa sesuatu dalam 2 kresek hitam.

Nur                           : Wah, mbak Paryati... Sore-sore sudah asyik melamun sambil cengar-cengir sendiri. Awas kesambet lho, mbak...

Paryati                      : (Terkejut, agak malu-malu) Ahaha, wah jadi malu. Konangan dik Nur lehku ngalamun.... Iki sajak’e lagi bali seka nyambut gawe, wong sandangane isih klambi dines.

Nur                           : Iyo iki, mbak. Lha mbak Paryati ki yo ngopo? Sore-sore kok wis ngalamun? Eh, iki mbak. Aku mau pas bali kok weruh ana bakul martabak. Aku mau tuku loro. Iki sik siji kagem mas Bowo karo mbak Paryati yo. (Menyerahkan sebungkus martabak).

Paryati                      : (Sambil menerima plastik kresek berisi martabak) Waduuuh, malah repot-repot dik Nur ki. Ketrimo tenan aku ndug. Hehehe. Ora kok, dik. Kui lho aku ki nyawang bocah-bocah mau padha dolanan. Lucu.

Nur                           : Ooh, pantes kok mau karo cengar-cengir dhewe. Lha opo je sing lucu mbak?

Paryati                      : Kui nyawang le padha debat merga dicurangi. Anak-anak itu kalau sedang marahan kan lucu. Bibirnya itu kalau lagi mecucu-mecucu sampai bisa dijenthir, dik. Hihihihi, lucu tenan pokok’e.

Nur                           : Oalah, iyo mbak. Anak-anak itu kalau sedang marahan ya seperti itu. Tapi hebatnya anak-anak mbak, sekarang marahan begitu nanti atau besok sudah kumpul-guyub lagi. Kayak ndak pernah ada apa-apa gitu. Eh, hla iki mas Bowo nandi? Kok ora ana ambune?

Paryati                      : Ambu sing kepiye iki maksud’e? (tertawa renyah...) Iki mas Bowo lagi ngritual.

Nur                           : (Kaget...) Ngritual? Saiki mas Bowo nglenik po, mbak?

Paryati                      : Hla ritual’e mas Bowo setiap sore kan nguleni sego abang karo jejamuan kanggo jago-jagone to? Koyo ora tau ngerti wae, dik....

Tiba-tiba Bowo muncul membawa ember berisi pakan ayam...

Bowo                       : (Memandang Paryati dan Nur sambil tersenyum..) Yoh, apik kui... Bojone lagi ngrumat jago malah digosipke.... Jiaaan....

Paryati                      : Hla rak yo tenan to, pak? (Nur dan Paryati tertawa bersama...)

Bowo                       : Iyooooh, ngono yo oleh. (Melihat Nur...) Kui Nur, bojoku kui kerep-kerep diajak ngobrol. Ben ora mung kilang-kilung nang omah koyo pitik pileren.

Nur                           : Wah, mas Bowo ki... Bojone kok dipadakne pitik. Jaaaaan....

Bowo                       : (Tertawa...) Lha yen nang ngomah mung kilang-kilung. Koyo wong linglung je.

Paryati                      : (Sewot...)Hayo njur kudu karo ngece ngono kui po pak yen karo bojone ki? Ora kelingan sanajan koyo pitik pileren ngene iki yo bojomu je.

Bowo                       : Yo rausah njur sewot... Ngono wae kok sewot. Kui, kui, irunge ngati plendas-plendus koyo silit pitik kui....

Paryati                      : Paaaaaaaaaak..... Koe ki ngece tenan je karo bojone.

Nur                           : Iyo je, mas bowo ki kebangeten....

Bowo                       : (Tertawa...) Rak yo malah katon mesra to? Romantis.....

Paryati                      : Romantis muatamu! Wis kono lek makani jago-jagomu wae. Selak mati kaliren mengko...

Nur                           : Uwis, mbak... Uwis... Mengko wengi jagone disate wae. Njur aku dikirimi satene...

Paryati                      : Wooooooh, iyo tenan kok. Mengko wengi dak sate tenan kok... Tenang wae Nur, mengko satene di maem wong loro, aku karo koe wae.

Bowo                       : Ojoooooooo, meh mangan opo yen pitik’e disate?

Nur                           : Hayo mangan sate toh, mas.. Wis jelas kok. (Nur dan Paryati tertawa bersama...)

Bowo                       : Cilaka.... Wis lah, aku makani pitik ndisik. Ndakne selak dadi sate mengko.... Hehehe

Paryati dan Nur hanya geleng-geleng memandang Bowo yang sebentar kemudian sudah asyik memberi makan ayam-ayam jago dalam kurungan.

Paryati                        : Yo kui, dik. Mas Bowo ki yen wis ketemu jago jan asyik tenan.

Nur                             : Iyo yo, mbak... Seolah-olah urip-matine mas Bowo ki wis karo pitik.

Bowo                          : Ho’o je.. (kemudian termengung...)

Nur                             : (Memandang paryati yang termenung..) Kok njur anteng, mbak? Ana sik dipenggalih po?

Bowo                          : Nur, aku ki wis 6 tahun dadi bojone mas Bowo. Tapi sudah selama itu kok aku belum bisa hamil dan punya momongan ya?

Nur                             : Walah, mbak. Kui ora usah di penggalih abot-abot. Mengko yen wis wayah’e kan yo mesti bakal nduwe momongan. Iki dak kandani lho mbak, saya itu punya pasien. Sudah sepuluh tahun menikah tapi belum juga punya anak. Nah, setelah sepuluh tahun lebih tiga bulan baru istrinya hamil, sampai akhirnya punya anak.

Paryati                        : Tapi aku itu ndak enak sama mas Bowo. Aku tahu sebenarnya mas Bowo juga pengen segera dapat momongan. Mas Bowo kui sejak dulu wis seneng karo bocah cilik ngono. Yen karo bocah cilik gemati ora umum. Mbiyen le njur nikah ro aku yo merga selak pengen nduwe bocah dhewe, jebul malah tekan saiki durung duwe momongan.

Nur                             : Pas bar sowan nang Puskesmas kae, sampeyan kan aku kasih resep vitamin- vitamin untuk kandungan toh? Kae wis ditebus  durung lan dimimik ora mbak?

Paryati                        : Haa yo kae langsung dak tebus, Nur. Setiap hari rutin aku minum sesuai yang ditulis di bungkus obatnya. Sehari 3 kali setelah makan. Tapi sampai sekarang juga tetep belum ada hasilnya. Aku ki nganti bingung, aku kudu kepiye meneh, Nur?

Nur                             : Kudu akeh dedonga, mbak. Nyuwun marang Gusti. Mengko mesti njur di titipi momongan. Tapi yo tetep kudu sabar karo ojo mandeg iktiar. Sesuk po kapan njajal nang Puskesmas meneh. Nanti aku periksa lagi. Piye mbak?

Paryati                        : Iyo, Nur. Kapan-kapan aku njajal periksa meneh nang Puskesmas. Matur nuwun yo, Nur. Koe ki wus kerep banget nulungi aku karo mas Bowo je. Mbuh piye aku sesuk le iso nyaur kui kabeh, Nur.

Nur                             : Walah, mbak. Koyo opo wae lho. Tekno aku ki wis ngopo wae kok le menggalih nganti koyo mengkono ki?

Paryati                        : Hla iki, aku wis bola-bali ngrepoti dik Nur. Bola- bali tokan-takon bab hamil, dik Nur uga sik mesthi dak nggo curhat, njur iki barang (Mengangkat kresek hitam di tangan), wingi yo malah nukokne sayur sak lawuh’e. Njur pas kapan kae iyo, njur kapan kae meneh. Wis jan aku ki wis kerep banget le ngrepoti pokok’e.

Nur                             : Walaaah, mbak. Aku karo sampeyan kan yo sama-sama perempuan. Wajar kalau kita saling cerita-cerita begini. Wong jarene mung wong wadon sing iso mudeng perkarane wong wadon toh? Wis kabeh kui mau ki aku nglabuhi ikhlas mbak. Ojo terlalu dipikir. Aku seneng kalau bisa nolong dan berguna mbak. Uripku dadi ana mumpangate. Iyo to, mbak?

Paryati                        : Iyo, dik. Bener banget. Uripmu kui pancen wis penuh ing manfaat. Wis dadi bidan, iseh gelem tetulung sing liyane barang sanajan ora ana hubungan’e karo mbidan. Apik’an tenan koe ki.

Nur                             : Walah, uwis, to mbak. Mengko aku iso mabur yen dialem terus koyo ngono kui. Wis saiki pokok’e aku seneng mbak iso nggawe sik liyane seneng ki.

Paryati                        : Iyo, dik. Aku percoyo kok.

Nur                             : Eh, mbak. Aku pamit ndisik yo. Iki selak kesoren. Awakku wis pliket kabeh je. Wis njaluk disiram banyu iki. Wis yo mbak. Aku pamit sik. Salam buat mas Bowo. Pareng.

Paryati                        : Yoh, mengko salam aku sampaikan. Hati-hati lho dik. Oiya, matur nuwun lho martabak’e.

Nur                             : Sami-sami, mbak...

Nur beranjak pulang. Meninggalkan Paryati sendirian di depan rumahnya. Tak lama kemudian Paryati juga masuk ke dalam rumahnya.Suasana menjadi sepi kembali. Matahari sudah semakin turun. Sayup-sayup terdengar suara adzan maghrib.Kirman datang dari rumahnya, hendak menjemput Bowo untuk berangkat kendurian bersama di tempat pak Bambang.

Kirman                          : (Sambil mengetuk pintu...) Kula nuwun, pakde...

Bowo                            : (Dari dalam rumah...) Monggo... Sik sedilit...

Bowo membuka pintu depan rumahnya, sudah lengkap dengan sarung yang terpakai rapi.

Bowo                            : Woalah koe to, le. Iki critane ngampiri aku opo kepiye?

Kirman                          : Hehehe, nggih pakde. Mangkat bareng nggih, pakde. Sepi je yen mangkat dhewe.

Bowo                            : Hla koe ora mangkat bareng kanca-kancamu?

Kirman                          : Ora, pakde. Ora padha gelem je. Trimo padha ngenteni bapakne bali nggawa besek’an nang ngomah.

Bowo                            : Oooo, yo ayo gek mangkat saiki wae. Aku yo wus siap kok. Sik aku pamit karo bude ndisik. (Melongok kedalam rumah dan pamit pada Paryati...) Buuuu, aku menyang kenduren ndisik. Iki wus diampiri si Kirman.

Paryati                           :(dari dalam rumah...) Yooooh, ngati-ati pak..

Bowo                            : Wis ayo gek mangkat, Man. Mengko ndak selak diarep-arep sing liyane.

Bowo dan Kirman berjalan bersama sambil mengobrol. Sementara itu di rumah Bowo, Paryati keluar dari rumah dan duduki di lincak sambil melekatkan henpon ke telinganya.

Paryati                           : Halo... (Diam sejenak...) Sugeng sonten Mbah, niki kula Paryati. Garwanipun pak Bowo saking dusun Jaluaji.(kembali diam sejenak...) Ngaten lho mbah. Kula niku ajeng konsultasi, kula kan pun omah-omah kalih mas Bowo 6 taun. Tur dugi sakniki dereng nduwe momongan. Kula khawatir yen wonten sik ngganggu saking ngomah. (Kembali diam...) Maksud kula niku sik barang-barang alusan niku lho. (Diam sejenak lagi...) Oh, simbah badhe rawuh mriki? Pripun? Mbenjang enjang? Oh nggih saged. Mumpung mbenjang enjang dugi siang mas Bowo ajeng tindak peken. Nggih pun kula tengga mbenjang enjang nggih, mbah. Matur suwun sakderengipun.(Telepon di tutup, Paryati masuk kerumah)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BABAK III

Pagi hari di dusun Jaluaji. Hari itu pas hari Minggu Pon. Saatnya pasaran di pasar yang terletak di ujung dusun Jaluaji. Biasanya pada hari Minggu Pon seperti ini akan sangat banyak pengunjung pasar, maklum liburan. Pagi itu Bowo sudah mruput memandikan ayam jagonya yang lalu diberi makan sambil dijemur sejenak. Bowo juga tidak mau ketinggalan untuk ikut meramaikan pasar Pon, tentu dengan ayam Jagonya. Ia tampak sibuk mempersiapkan keperluan untuk “njajal” jago ke pasar. Kiso, busa, bulu ayam, semua ia persiapkan dengan teliti.Sampai ia tidak menyadari kehadiran Paryati, istrinya, yang datang membawa secangkir teh hangat.

Paryati                      : Duh, sik wis asyik karo jagone.... Pagi-pagi sudah sibuk bareng Jago, sampai-sampai istrinya ditinggal di kamar sendirian.

Bowo                       : Weeee, istriku yang paling cantik sedunia sudah bangun. (tertawa singkat) Mimpi apa semalem? Saking pulesnya sampai aku bangun tidak tahu? Ha?

Paryati                      : Lha iyo, wong istrimu yo cuma satu, aku thok, makanya paling cantik sedunia.. Mas Bowo itu yang bangunnya kemruputen. Yang lain masih pada tidur, yang ini sudah asyik sama ayam. Udaaaah, sekarang minum teh dulu. Mumpung masih panas. Ini sudah aku buatkan.

Bowo                       :(tersenyum lalu Beranjak mendekati Paryati, menerima cangkir berisi teh panas...) Wah, kamu itu perhatian banget sama aku, bu.. Seneng aku punya istri kayak kamu itu. Pangerten...

Paryati                      : Halah, kapan to aku ora pangerten, pak?

Bowo                       : Iyo, bojoku iki pancen pangerten terus kok. Makane aku kepincut. Nak ngono to? (Merangkul Paryati mesra)

Paryati                      : Hayo kudu kok.... Ning mbok ora usah ngrangkul-ngrangkul ngene to, pak. Isin aku... Iseh mambu meneh, adus ndisik po piye neg ameh ngrangkul-ngrangkul ki.

Bowo                       : Lhoooo, kok malah sewot saiki. Eh, bu... Ngerti ora?

Paryati                      : Opo pak?

Bowo                       : Koe ki ayu tenan yen pas sewot ngono kui.

Paryati                      : Hash, njur kumat le nggombal... Wis kana gek adus ndisik wae... Nyepet-nyepeti mata! (Sambil merengut tapi hatinya bungah banget...)

Bowo                       : Halah, mung arep nang pasar wae kok ndadak adus. Aku mau wis raup karo sikatan, wis cukup. Le adus mengko wae bar seko pasar. Ngene wae lak yo aku wis katon mbois to, bu?

Paryati                      : Lha ngopo to pak?

Bowo                       : Ya siapa tahu nanti ada yang kepincut sama aku....

Paryati                      : (Sambil mencubit perut Bowo)Woooooooooh, wani macem-macem?

Bowo                       : Iyuuuuuuuuuuung, lara bu... Ampun, aku ora wani.... Iyuuuuung, lara tenan iki....

Paryati                      : (Melepaskan cubitan...) Makane rausah macem-macem. Awas yen macem-macem! Ora mung dak jiwit, dak sunati meneh koe, mas...

Bowo                       : Eeehhh, yo ojo, bu... Ndakne entek, mengko dadi ora iso enak-enak’an yen wengi.(Tertawa...)

Paryati                      : Hush, lambene....

Ketika tengah asyik bermesraan, Karjono datang. Sudah Lengkap dengan ayam Jago di dalam kiso.  

Karjono                    : Kang... Kang Bowo... Mau ke pasar pon-ponan ndak?

Bowo                       :Iyooo, Kar. Kamu juga mau kesana?

Karjono                    : Iyo, ayo bareng wae.

Bowo                       : Yoh, sik. Dilit. Aku masukan ayam ke kiso dulu....

Karjono                    : Yoh, aku tunggu kene.

Bowo cepat cepat memasukan Ayam Jago kedalam kiso.Lalu berpamitan kepada Paryati.

Bowo                       : Bu, aku mangkat ndisik yo.

Paryati                      : Iyo, gek ndang kana. Kae wis ditunggu pacarmu....

Bowo                       : Hush... (Mencubit hidung Paryati) Wis, aku mangkat.

Bowo beranjak pergi menghampiri Karjono. Lalu keduanya berjalan ke pasar Pon di ujung desa. Tinggal Paryati sendirian di halaman rumah. Ia mengambil sapu, lalu menyapu halaman sambil bersenandung. Menyapu hampir selesai ketika ada suara uluk salam dari belakang, suara seorang yang sudah sepuh, suara Mbah Wido.

Mbah Wido              : Kula nuwun....

Paryati                      : Sumangga... Eee, mbah Wido. (Buru-buru meletakkan sapu lalu tergopoh-gopoh mendatangi dan menyalami mbah Wido) Sumangga, mbah. Pinarak mlebet.

Mbah Wido              : Ora... Ora perlu.... Di sini saja. Suamimu lagi pergi to? Nanti disangka yang tidak-tidak kalau berdua di dalam rumah.

Paryati                      : Oh, nggih... Lha apa duduk di lincak dulu mbah, saya buatkan minum. Mau kopi atau teh?

Mbah Wido              : Kopi wae, ndug. Pait yo. Ojo nganggo gulo.

Paryati                      : Nggih, mbah....

Paryati masuk kedalam rumah untuk membuat kopi.Sementara itu mbah Wido melihat-lihat keadaan sekitar rumah. Sesekali mbah Wido nampak mengangguk-angguk sendiri. Sebentar kemudian Paryati keluar membawa segelas kopi yang seeperti dipesan mbah Wido.

Paryati                      : Loh, kok masih berdiri saja toh, mbah? Duduk sini lho, sambil ngopi...

Mbah Wido              : Oh, iya... (berjalan menuju lincak lalu duduk..)

Paryati                      : Jadi begini, mbah... Saya itu...

Mbah Wido              : (Memotong ucapan paryati)Iyo.. Aku wis paham, ndug. Kamu mau cerita kalau  kamu itu sudah lama menikah tapi belum punya anak toh?

Paryati                      : Loh? Kok tahu, mbah?

Mbah Wido              : Koe wus crito pas telpon kae.(Menyeruput kopi...) Wah, kopi gaweanmu enak tenan, ndug. Nyamleng rasane.

Paryati                      : Matur nuwun, mbah. Lha niku wau... Bagaimana ya, mbah?

Mbah Wido              : Koe kui, karo bojomu pancen diganggu lelembut sing nunggu kene ndug. Kae ing mburi omahmu kui ana gendruwo sing sok usil. Nah, kui sing nggawe koe ora iso meteng tekane saiki. Wis ngono kok yo lagi crito saiki. Wingi-wingi kok ora gek ngomong karo aku?

Paryati                      : Lha, sebenarnya mas Bowo itu tidak setuju kalau saya cerita atau konsultasi sama mbah Wido. Katanya, musrik. Dosa, mbah. Tapi ya akhirnya saya itu putus asa juga to, mbah. Segala macem jalan, mulai dari minum jamu, pijet, berobat ke bidan, semua sudah saya coba tapi tidak ada yang kasil.

Mbah Wido              : Lha iyooo... Koe kui ora iso meteng merga diganggu gendruwo. Ora merga penyakit medis. Mulane, arep diobati koyo ngopo secara kedokteran yo ora bakalan mari. Bojomu kui wong ora ngerti ning sok ngerti. Terlalu percoyo karo sik jenenge dokter. Karep’e bener ning malah keblinger. Kamangka ora kabeh penyakit iso diobati nganggo cara medis.

Paryati                      : Nggih, mbah... Lha ini terus bagaimana solusinya? Saya dan mas Bowo harus bagaimana?

Mbah Wido              : Mengko sik, ndug, aku njajal komunikasi ndisik karo simbah gendruwo kui.

Paryati                      : Oh, nggih mbah...

Sebentar kemudian mbah Wido sudah bersedakep, matanya terpejam. Mulutnya komat-kamit merapalkan mantranya. Beberapa kali beliau nampak mengangguk-angguk sambil “nggah-nggih” sendiri. Paryati hanya diam, menunggu dengan harap-harap cemas. Sebentar kemudian mbah Wido sudah membuka matanya.

Mbah Wido              : Yoh... Wis ketemu, ndug... (Mengambil dan menyeruput kopi)

Paryati                      : (Tak sabar) Bagaimana, mbah? Saya harus bagaimana?

Mbah Wido              : Sabaaaar... Dadi ngene, ndug. Aku mau wis ngobrol karo simbah sing nunggu omahmu kui. Yo gendruwone kui mau. Hasil’e koyo mengkene, simbah gendruwo kui mau ki rumangsa durung tau dikula nuwuni karo koe utawa bojomu. Malah papane dinggo gawe kandang pitik barang, ora di tembung. Lha kui mula simbah ora seneng, njur ngganggu koe kui.

Paryati                      : Hanya begitu saja, mbah?

Mbah Wido              : Kosik, Aku durung rampung le crito. Pengen ngerti carane ngrampungi perkara kui opo ora?

Paryati                      : oh, ha iya mbah.... Pasti pengen...

Mbah Wido              : Carane gampang. Koe ngingu jago wiring kuning... Jago kui kudu bagus, durung mambu cucuk. Kok selehke nang mburi omah. Ditembung koyo mengkene... Dieling-eling, yo...

Paryati                      : Nggih, bagaimana, mbah?

Mbah Wido              : Hong wilaheng.... Ingsun ingkang mapan ing tlatah lan dalem menika, marak sowan ing ngarsa simbah. Sepindah nyuwun ngapunten amargi dereng kula nuwun, kapindho ngaturaken kula nuwun kanthi sesaji jago bagus si wiring kuning.

Paryati                      : Begitu saja, mbah?

Mbah Wido              : Iyo, malem selasa kliwon karo malem jemuah kliwon pitik kui kudu diadusi resik. Dipakani kembang kanthil sejodo. Nang ngarep kandang diwenehi kembang setaman sak pithi. Jago wiring kuning kui ojo nganti mati, opo meneh di adu. Kui udu hakmu, tapi hak’e simbah. Yen nganti diadu lan pitik kui godres getih, koe ora bakal iso meteng sak lawase urip, ndug. Ojo dipakani sega ter-ter seka sripah. Yen kui wis kelakon, aku njamin koe bakal cepet meteng. Jaminan.

Paryati                      : Oh, nggih mbah...

            Saking asyiknya, mereka berdua tidak memperhatikan kedatangan Nur. Nur membawa satu kresek gorengan yang sepertinya dibeli dari pasar pagi itu.

Nur                           : Selamat pagi, mbak...

Paryati                      : Eh, koe dik Nur. Kene mrene. Ana opo, dik?

Nur                           : Iki, mbak. Meh ngeteri gorengan seko pasar mau...(Memandang mbah Wido dengan curiga dan penasaran, maklum dandanan mbah Wido yang kental dengan aroma jawa cukup nyentrik, mencuri perhatian kemudian bertanya berbisik kepada Paryati) Iki sapa, mbak?

Paryati                      : Matur nuwun lho ndik Nur iki, malah repot-repot lho senengane ki. Iki mbah Wido, ndug. Kene ditepangke ndisik.

Nur                           :(Mendekat dan menyalami mbah Wido sambil menyebutkan nama)Nur...

Mbah Wido              : Wido Jayeng Jagad... Koe kui bidan’e puskesmas kae to?

Nur                           : Nggih, mbah...(bertanya kepada Paryati) Ini mbah Wido yang dukun itu po, mbak?

Mbah Wido              : Iyooo, bener koe, ndug, cah ayu... Mbah Wido dukun kui yo iki sing saiki nang ngarepmu iki.

Nur                           : (Agak risih dan tidak suka )Lha ngopo’e mbak kok dukun’e ndadak mrene ki barang?

Mbah Wido              : Mau mbakyumu Paryati iki konsultasi karo njaluk solusi kanggo masalahe le ora iso meteng tekan saiki iki. Kok sajak’e koyo ora seneng to koe ndug?

Nur                           : (Ketus dan gusar) Mbah, Saya itu tanya sama mbak Paryati. Bukan sama simbah. Ket mau kok nyamber wae toh? (Kepada Paryati) Mbak Paryati ini juga ngapain toh pakai konsultasi sama orang beginian, mbak? Musrik mbak, itu dilarang agama. Dosa mbak, dosaaaa. Haduuuuh...

Paryati                      : Haduh, aku ki wis bingung. Putus asa, dik. Segala macem jalan sudah aku dan mas Bowo coba tapi belum ada yang berhasil. Tinggal ini yang belum kami coba.

Nur                           : Njur ini mas Bowo ngerti ndak?

Paryati                      : Tidak tahu, Nur. Aku ndak bilang-bilang sama mas Bowo. Dia kan ndak setuju sebnere kalau aku konsultasi sama mbah Wido..

Mbah Wido              : Bowo kui menungsa mung modal donga. Ningo kurang wani ikhtiar.

Nur                           : Eeeeh, kok njenengan wani muni koyo ngono? Dasare opo kui? Wong mas Bowo karo mbak Paryati ki wis tenanan le ikhtiar. Saya tau sendiri itu. Sampeyan jangan asal ngomong.

Mbah Wido              : (Mulai emosi)Wah koe kui, bocah wingi sore. Dialusi malah nyenthe. Ora nduwe tata krama tenan. Sekolahmu tekan negara, titelmu magrong-magrong opo ora diajari tata krama? Karo wong tuwo le ngomong sak muni-munine. Yen Bowo kui kendelk ikhtiar’e ngopo ora wingi-wingi sowan aku ben gek rampung urusane?

Nur                           : Wooooh, mboten sah nyinggung-nyinggung titel, mbah. Ngapunten menawi kirang sopan. Ningo sampeyan niku sumber dosa. Marai musrik. Mas Bowo niku tiyang taat ibadah. Mboten kersa menawi golek solusi seka sing mambu klenik kados sampeyan niku.

Paryati                      : (Panik dan takut) Dik, uwis, dik...

Nur                           : Kosik, mbak. Iki ana sumber dosa kudu dilawan. Ora kena dituruti. Mau mbak paryati diajari opo? Ojo dilakoni, mbak. Kui dosa...

Mbah Wido              : Koe kui cah cilik ngerti opo bab dosa? Ha? Isomu opo? Koe kui rak sing bidane puskesmas kae? Paryati wis bola-bali mara nang gonmu nyatane yo ora gek ndang meteng kok. Ojo kakean suwara koe.

Nur                           : Hla yen karo Gusti durung jatah’e diwenehi anak? Arep kepiye wae yo ora bakal mbobot.

Mbah Wido              : Wooooo, sok tau koe. Paryati kui ora meteng-meteng amerga diganggu gendruwo mburi omah. Aku mau sing bar rembugan karo gendruwone.

Nur                           : Ealah, jaman saiki kok iseh percoyo sing koyo mengkono. Kui wis jadul, mbah. Kuno. Sak niki wis modern, ora jaman’e perdukunan utawa perklenikan..

Mbah Wido              : Rumangsamu yen jaman’e modern njur kabeh-kabeh iso ditandhangi karo dokter sak jajarane po? Hla teneh saiki ora ana wong kelabak’an amerga disantet.

Nur                           : Hayo sing nyantet ki yo ming wong koyo sampeyan ngaten niku to, mbah?

Mbah Wido              : Weladalah... Lambemu ki ojo waton njeplak, ndug. Yen ora ngelingi koe kui wadon, wis dak lolohi keris cuangkemmu! Ben koe ngerti yo, aku ki ora tau nyantet uwong. Koe kui yen wis kebukti ora bisa opo-opo. Ora panggah le nambani Paryati, ojo njur gawe fitnah ngono kui.

Nur                           : Lha wong mbak Paryati kui ora lara kok ditambani....

Mbah Wido              : Ha gene ngerti yen Paryati ora lara? Ha kena ngapa kok ora iso meteng tekan seprene? Kuwi amerga diganggu karo simbah gendruwo nang mburi omah kae.

Nur                           : Ha yo durung dikersaake Gusti. Piye meneh?

Paryati                      : (Semakin panik dan takut) Dik, uwis to dik... Uwis. Ojo ribut-ribut. Esuk-esuk ora elok yen wis reribut ngene iki.

Nur                           : Mbak Paryati ki yo ngopo konsultasi karo dukiun-dukunan barang. Wis ngerti kui ki barang musrik, ora resik. Dosa. Wis ngono mas Bowo yo ora setuju, hla kok malah nekat dilakoni. Iki mengko yen umpama mas Bowo ngerti njur kepiye, mbak? Opo ora malah muntap? Opo saiki mbak Paryati ki wis ora percoyo karo aku meneh po kepiye?

Paryati                      :(Berteriak dengan emosi meluap-luap, marah, gemes, takut, panik) Uwiiiiiiisssssss, koe kabeh ki ora ngerti opo sing dak rasak’e!Sik ngrasak’e ki aku... Wis, saiki bubar! Bali kabeh! Bubaaaaaaar!!! (Menangis sambil berlari masuk kedalam rumah...)

Nur                           : (Masih ketus) Kui, mbak Paryati malah dadi sedih to? Gara-gara sampeyan mbah.

Mbah Wido              : Hla kok aku? Sak durunge koe kui teka, ora ana masalah. Iki le ana ribut-ribut rak yo merga ana koe teka mau toh? Dadi wong wadon kok lambene ora tata. Waton nyuwara! Titenana wae, suk yen koe kui ora dadi perawan tuwo, gorok janggaku!

Nur                           : Halah, uwis. Kana sampeyan gek bali wae. Sampeyan wis ora dibutuhke nang kene, mbah.

Mbah Wido              : Ra usah dikandani. Aku ki yo ora sudi suwe-suwe nang kene, nang ngarepmu ngene iki. (Beranjak pergi, tanpa pamit)

Nur                           : (Melihat bungkus gorengan tertinggal, berjalan pelan-pelan ke rumah Paryati, mengetuk pintu sambil memanggil) Mbak Paryati... Mbak... Iki lho gorengane ketinggalan.

Paryati                      : (Berteriak dari dalam rumah) Ra doyan... Panganen dhewe!

Nur                           : (Berbicara pada diri sendiri, agak kesal...) Woooo, durung sida meteng wae galak’e wis kaya macan manak. Njur yen sida meteng sesuk koyo opo?... Hayo uwis, diwenehi rejeki ora gelem, ha yo dak gowo bali meneh.... (Berjalan menuju rumahnya...)

            Suasana menjadi hening... Hati Paryati berkecamuk, terisi oleh perasaan-perasaan yang bercampur aduk.

BABAK IV

            Sore hari, di pelataran rumah Paryati. Tak nampak Paryati ataupun Bowo di sekitar rumah itu. Dari arah samping, Nur datang membawa kotak P3K. Ia celingak- celinguk beberapa saat. Sebelum akhirnya mengetuk pintu rumah, sambil memanggil-manggil nama Paryati dan juga Bowo. Namun sama sekali tidak ada jawaban dari dalam rumah. Ketika hampir putus asa, Karjono dan Kirman datang dari arah yang sama dengan arah datangnya Nur.

Karjono                    : Koe ki ngopo Nur? Celingak-celinguk koyo tikus clurut.

Nur                           : (Kaget) Heh, kaget aku... Mas Kar ki lho, ngageti wae. Iki aku meh menehi vitamin kanggo mbak Paryati. Lha iki mas Kar karo Kirman seka ngendi?

Kirman                     : Bar nilik’i sawah, bulik. Mau diajak paklik Karjono nilik’i winih kacang sing ditandur nang sawah wetan mbantar kae. Winih’e lemu-lemu tenan bulik.

Karjono                    : Lah kok koe ndadak ngeterne vitamin barang ki, opo Paryati lara po? Lara opo je?

Nur                           : Ora lara kok mas. Yo iki mung vitamin wae, justru ben ora gampang lara tur awak’e seger ngono lho.

Karjono                    : Oooo, dak kira lara. Pantes, yen Paryati lara kok Kang Bowo ra tau cerito.

Nur                           : Ora lara kok, mas. Tapi embuh iki padha lunga kayakne. Sejak tadi aku panggil-panggil kok ndak ada yang nyaut.

Karjono                    : Tenan’e? Jangan-jangan tidur, ndak denger pas kamu panggil, Nur.

Nur                           : Kok ndak percaya... Coba saja mas Kar panggil kalau ndak percaya.

Karjono                    :(Mendekat ke pintu, mengetuk sambil memanggil-manggil nama Bowo dan Paryati) Kang.... Kang Bowo... (Tak ada jawaban)... Mbak Paryati... Mbak Par... (Tetap tidak ada jawaban). Oiyo je Nur. Rumahnya kosong.

Nur                           : Uwong ki yen di kandani ngueyel... Senengane maido.

Kirman                     : (Tertawa cekikian sendiri...)

Karjono                    : Heh, mblung... Koe ki ngopo? Kesambet po? Ora ana angin, ora ana udan kok cekikian dhewe.

Kirman                     : Ora... Haaa paklik ki yo nguyokne kok. Cetha wis dikandani bulik yen suwung omah’e kok ndadak njajal dhewe lagi ngandel. Mbasan njajal jebul clingus, wong pancen suwung tenan omah’e. (Cekikikan lagi)...

Nur                           : Uwis, Man... Ojo digeguyu. Wis kisinan mengko ndakne tambah isin.

Kirman                     : Pakde Bowo karo Bude Paryati ki lagi lunga nang desa sebelah. Le lunga kawit esuk mau. Mruput.

Karjono                    : Hla kok koe malah ngerti?

Nur                           : Ho’o Man. Koe kok mlah ngerti je?

Kirman                     : Mau esuk pas aku tuku pakan pitik kepethuk nang cerak pasar. Njur dak takoni, kok le lunga dandanan rapi ki arep nang ngendi. Jebul ameh nang desa sebelah kui.

Karjono                    : Kampret tenan kok koe kui, Man. Kok tidak bilang dari tadi kalau kamu tahu Kang Bowo dan mbak Parayati sedang tidak di rumah. Tiwas aku kisinan nang ngarep’e dik Nur.

Kirman                     : Haaa, tujuanku tidak bilang-bilang ya memang itu je. Ben pakde kisinan. Jebul kelakon tenan. (Kembali cekikikan...)

Karjono                    : Woooooo, kampreeeeeet. Ana wong tuwo’e digarapi. Angkrengane tenan kok.

Nur                           : Halah, uwis mas.... Wong Kirman ki yo mung guyon kok, iyo to Man?(Ngampet tertawa)...  Kamu tadi tanya ndak ada apa kok mereka pergi ke desa sebelah?

Kirman                     : Sempat juga. Jarene pakde, ameh nilik’i bapak’e bude Paryati. Karo sekalian ameh njupuk jago nang kana.

Karjono                    :Weh, Kang Bowo arep nambah pasukan to? Ampuh iki.

Kirman                     : Iyo paklik, gek ora nanggung-nanggung. Sing ameh dijupuk jagone Wiring Kuning. Gek jarene iseh enom, durung mambu cucuk, pokok’e jiaaan iseh bagus tenan pitik’e.

Nur                           : Jago Wiring Kuning? (Mengingat-ingat sesuatu...)

Karjono                    : Ra usah sok gayane mikir ngono kui to, Nur. Yen pancen ra ngerti yo uwis. Ora bakal digeguyu kok. Wong pitik kui dolanane cah lanang udu wadon.

Nur                           : Ora perkara kui, mas...

Karjono                    : (Penasaran..) Njur opo?

Nur                           : Wingi esuk mas, neg ra kleru pas kui mas Bowo lunga karo sampeyan nang pasar, Pon-ponan. Iyo po ora?

Karjono                    : Iyo, wingi aku liwat kene njur malah menyang bareng. Njur?

Nur                           : Nah, pas kui aku ki dolan mrene. Dadi aku ki ceritane bar gawe gorengan rada akeh, mas. Lha maksudku ki, sing sebagian dak kirimke nggo mbak Paryati karo mas Bowo. Lha jebul nang kene malah ana mbak Paryati karo mbah Wido, dukun’e ndeso kae mas.

Kirman                     : Tenan’e bulik?

Nur                           : Tenan. Wong njur malah aku ribut, debat rame banget karo mbah Wido nang kene iki.

Karjono                    : Lha ana opo je kok Paryati karo mbah Wido barang?

Nur                           : Wingi kui mbak Paryati ki konsultasi soal mbak Paryati sing durung iso meteng tekan saiki, kamangka wis nikah suwe karo mas Bowo.

Kirman                     : Ah, mosok toh bude Paryati koyo ngono? Kayane Pakde karo bude ki taat banget le ngibadah lho. Mosok bude malah konsultasi kiaro dukun?

Nur                           : Ha yo kui sing marai aku debat. Gek le debat gayeng tenan kae. Lha aku sebagai bidan yang biasane untuk periksa sama Paryati, kan yo rada tersinggung to ngerti yen mbak Paryati malah ndadak konsultasi karo mbah Wido. Padahal selama iki konsultasi karo aku. Aku kan ngrasa kaya wis ora dipercaya meneh to dadine.

Karjono                    : (Kepada Kirman..) Ooooo, perkara rebutan pasien iki, Man....

Nur                           : Ora kui mas.... Yo aku ki berusaha ngelingake mbak Paryati yen kui ki ora becik. Gusti ki ora ridho yen nganggo dalan sing koyo mengkono. Gek malah mbah Wido muntap.

Kirman                     : Hla bulik le ngandani bude Paryati nang ngarepi mbah Wido?

Nur                           : Hiyo to. Ben sisan dukune kui paham yen sing ditindhakake kui kleru. Gek wingi malah ngunekake mas Bowo ki ora wani ikhtiar. Padahal kabeh yo wis padha ngerti kepiye mas Bowo le ikhtiar, wis tenanan banget. Iyo opo ora?

Kirman                     : Hayo wangun yen mbah Wido muntap... Bulik yo parah kok. Ngandhani koyo ngono kok nang ngarep’e. Padha wae mateni pasaran kui toh?

Karjono                    : Wah, tur aku kok iseh ra percoyo mbak paryati nganti koyo mengkono kui.

Nur                           : Halah, sampeyan ki opo sing dipercoyo. Dikandhani omah’e suwung wae ndadak njajal dhewe lagi percoyo kok.

Karjono                    : Wis, wis... Njur iki mau hubungane karo jago Wiring Kuning mau ki opo?

Nur                           : Oh iyo, hla pas kui kan aku lagi mlaku mrene critane. Aku kok sriwing-sriwing krungu mbah Wido ki ngomongke soal jago Wiring Kuning kui, yo. Opo gek-gek kui ameh dinggo syarat?

Karjono                    : Wah kacau kui, mbak Paryati mulai nglenik tenan iki. Gek mas Bowo wis ngerti durung yo?

Kirman                     : Kayaknya belum. Kalau pakde tahu, pasti bakalan marah. Ndak bakalan pakde setuju bude pakai jalan seperti itu.

Nur                           : Bener. Aku setuju, Man.

Karjono                    : Halah, iki kan durung mesthi bener, toh? Kita jangan menyangka yang tidak-tidak dulu. Nanti kapan-kapan aku coba tanya sama mas Bowo. Wis yo, iki wis meh surup. Ayo gek bali wae. Kui vitamin’e diterne sesuk wae. Wis yo, Nur. Ayo Man, bali.

Nur                           : Nderekake wae, mas. Ngatos-atos...

            Pergunjingan sore itu bubar. Menyisakan rasa penasaran yang cukup dalam di kepala masing-masing. Sore telah bergeser pelan-pelan menjadi malam. Suasana semakin sepi.Sampai akhirnya nyaris tak ada lagi suara kecuali suara jangkerik,.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BABAK V

            Pagi hari, di depan rumah. Bowo sedang asyik memandikan ayam jagonya. Begitu juga dengan bapak-bapak yang lain di dusun Jaluaji.Dari arah samping Karjono berjalan melintas membawa satu kresek telur bebek dan sebotol madu. Melihat Bowo sedang asyik bersama ayam jagonya, Karjono menyempatkan diri mampir.

Karjono                    `: Ritual pagi, kang?

Bowo                       : (menoleh kearah suara yang menyapa).Uuueeeh, koe Kar. (Sambil kembali asyik dengan ayam jagonya) Lha yo biasa to? Lha iki seka ngendi?

Karjono                    : Tuku endog bebek karo madu kang. Jagoku jamune entek je. Iki gek ngisi ulang ceritane.

Bowo                       : (Masih asyik dengan jagonya) Wah, wingi sore kelalen ora tuku mesti?

Karjono                    : (Ikut jongkok, mengamati ayam milik Bowo) Iyo kang. Wingi sore bar makani jago njur asyik nyawang winih kacang nang sawah wetan mbantar karo Kirman. Jagomu kayane tambah gedhe wae, kang? Iki si Janaka to?

Bowo                       : (Memasukkan ayam jago ke dalam pranji) Bener, jebul koe ora pangling karo Janaka. Karang yo dirumat mula tambah gedhe, Kar. Lha jago anyarmu sing kae piye? Sesuk sida arep di tubruk’e karo nggonku ora? (Mengambil dan Menyalakan rokok) Rokok?

Karjono                    : Dak lorot siji rokokmu, kang... (Mengambil sebatang rokok lalu menyalakannya) Yen aku siap wae kang. Ameh karo sing endi ki?

Bowo                       : Milih... Karepmu ameh karo sing endi.

Karjono                    : Jagoku ampuh tenan lho kang... Wis dak garap dadi.

Bowo                       : Haiyo, aku yo ngerti. Tapi silakan milih. Aku ora wedi kok. (Sambil menepuk dadanya...)

Karjono                    : (Geleng-geleng..) Sumbarmu, kang. Koyo iso nugel wesi gligen, wani ndilat wesi abang...

Bowo                       : (Tertawa...) Mung guyon, Kar... Ojo dianggep serius.

Karjono                    : Tenan iki aku sing kon milih mungsuh?

Bowo                       : Iyo tenan. Sumangga...

Karjono                    : Karo Wiring Kuningmu, kang...

Bowo                       : (Kaget) Kok koe ngerti yen aku duwe Wiring Kuning?

Karjono                    : (Tersenyum...) Kang iki kan nang dusun. Opo wae cepet le nyebar. Opo meneh berita ana sing duwe jago anyar, jagone apik. Cepet banget kui.

Bowo                       : Wah, yen Wiring Kuning yo ojo. Kui Klangenane bojoku. Iso ditangisi limang dina limang wengi yen nganti diadu.

Karjono                    : (Menjadi sedikit serius...) Iki aku arep takon ning ojo nesu yo kang.

Bowo                       : Yo ora, mug ditakoni kok nesu ki yo ngopo? Kene, meh takon opo?

Karjono                    : Anu kang... Nggggg, Aku ki oleh berita yo krungu sriwing-sriwing, jarene mbak Paryati saiki nglenik po?

Bowo                       :(Turut menjadi serius) Koe yen guyon ojo kebablasen lho, Kar.

Karjono                    : Iki aku ora mutusi lho kang, aku ki takon. Amerga beritane wis tekan endi-endi. Aku wedi kleru mula aku takon sampeyan.

Bowo                       : Kui mesthi ora bener. Ra mungkin yen bojoku nganti nglenik. Ameh golek opo to? Duit sanajan ora akeh yo duwe, papan wis duwe, sandangan yo ora kurang, pangan puji Tuhan saben dina cukup.

Karjono                    : Hla kok...

Bowo                       : (Memotong ucapan Karjono...)Kar...  Koe kancaku to? Setiap hai aku mewanti-wanti istriku untuk tidak bersentuhan dengan hal semacam itu. Koe percoyo karo aku to, Kar?

Karjono                    : Aku percoyo, kang. Aku ngerti sampeyan. Ning opo sampeyan ora curiga? Tiba-tiba istrimu pengin klangenan ayam jago Wiring Kuning. Padahal biasane kamu sibuk sama ayam saja di omel-omeli begitu.

Bowo                       : Kar, yen iki guyon, iki wis kebablasen lho...

Karjono                    : Ngapunten kang... Kui mung berita sing aku krungu. Ora dak tambah-tambahi opo dak kurang-kurangi.

Bowo                       : Saiki mengkene wae, kae bojoku ana nang pawon lagi ngliwet. Dak celukne mrene, njur takon dhewe karo dhewek’e. (Berteriak memanggil Paryati, istrinya...) Buuuuuu, mrene cepet. Nang ngarepan.....

Paryati                      : (Dari dalam rumah...) Ana opo pak?

Bowo                       : Ra usah kakean takon, cepet mrene....

Paryati tergopoh-gopoh dari dalam rumah...

Paryati                      : Piye ana opo?

Bowo                       : Kui Karjono arep takon.

Paryati                      : Kok sauran’e judes ngono to pak? (Kepada Karjono...) Iki ana opo, Kar?  Kok mas Bowo dadi koyo mengkono?

Karjono                    : Mbakyu, iki aku arep takon. Yen bener opo salah’e ojo dadi atimu yo, mbak.

Paryati                      : Koe ki meh takon opo, Kar? Kok suryane serius banget?

Karjono                    : Nggg, anu mbak.. Iki aku kok krunru berita sriwing- sriwing. Napa bener saiki sampeyan nglenik? Iki aku ora nuduh lho mbak, ora... Aku mung pengin ngerti sing sakbenere.

Paryati                      : Eh, kok ukaramu koyo mengkono Kar?

Karjono                    : Ngapunten saestu, mbak. Iki aku yo mung krungu. Jarene ana sing nate weruh sampeyan karo mbah Wido nang kene?

Paryati                      : Kuwi ora bener, Kar. Ojo dirungokne.

Bowo                       : Kuwi lho, Kar... Koe wis percoyo?

Karjono                    : Tapi mbak... Iki kok mendadak sampeyan njaluk klangenan jago? Gek jagone kudu Wiring Kuning? Padahal biasane sampeyan sengit yen mas Bowo dolanan Jago.

Paryati                      : Kar, koe ki wis dak anggep adiku. Koe ki tego muni koyo mengkono karo mbakyumu? Wani nuduh mbakyumu koyo ngene?

Karjono                    : Iki masalah’e sing krungu ora ming aku, mas-mbak... Pas kui aku bareng Kirman. Kui diceritani karo sing rumangsa weruh mbakyu karo mbah Wido. Malah priyantun’e malah njur debat rame karo mbah Wido jarene...

Paryati                      : (Diam, kaget...)

Bowo                       : Bu, kok njur klakep? Kui ora bener to bu?

Paryati                      : Pak.... (Mendekap Bowo)

Bowo                       : Kar, koe ojo gawe perkara nang omahku lho Kar. Ojo nganti aku kalap...( Tangan kanan mendekap Paryati, sambil tangan kirinya menuding ke arah Karjono...)

Paryati                      : Pak... (Badan Paryati semakin lemas...)

Bowo                       : Iyo. Bu.. Gek cerito , bu. Omongna sakbener’e yen koe ora tau melu-melu nglenik koyo Karjono.

Karjono                    : Loh? Kok malah dai aku, kang?

Bowo                       : (Dengan nada marah dan suara keras) Opo koe? Ojo dikira aku ora ngerti. Olehmu iso nikah karo bojomu kae, merga kok guna-guna karo mbah Wido.

Karjono                    : Kang, yen omong sing nggenah lho kang. Ojo waton nuduh. Aku mau yo mung takon, kang. Aku ora nuduh.

Bowo                       : Yen atas’e wong takon ki yo ana aturane, Kar. Ora ngono kui. Yen kui mau setengah’e koe wis nuduh bojoku. Aku ora trimo, Kar...

Ketika Karjono sedang asyik menjelaskan dengan rasa tidak nyamannya, mbah Wido datang dari arah samping. Beliau nampak memang hendak menuju rumah Bowo... Ketika melihat ada ramai-ramai, langkahnya semakin mantap...

Karjono                    : Lah, iki malah ana mbah Wido pisan... Njajal ditakoni...

Mbah Wido              : Piye, Wo? Ana opo iki kok rame-rame? Lha koe wis sida golek Jago Wiring kuning Durung?

Bowo                       : (Kaget....)

Paryati                      : (Semakin lemas, tambah larut dalam tangisnya dipelukkan Bowo...)

Karjono                    : Kok sampeyan ngertos menawi mas Bowo pados Wiring Kuning, mbah?

Mbah Wido              : Kar, Opo koe lali? Mbiyen sing nyarati koe jaman nguyak-uyak bojomu tekan’e koe dadi manten nduwe anak 2 koyo saiki sopo? Rak yo aku toh? Lha iki uga aku.... Mbah Wido... Sing nyarati garwane Bowo supaya duwe anak. Jare koe selak pengen duwe anak, Wo? Iyo opo ora?

Bowo                       : (Melepaska pelukan dan mendorong Paryati sedikit menjauh...) Bu? Iki ora bener to?

Paryati                      : (Diam)

Bowo                       : Bu... Mbok nyauri to bu. (Napasnya mulai tidak teratur, suaranya mulai bergetar, airmata sudah siap menetes...) Ojo mung mbisu koyo patung ngono kui. Nyauri bu, nyauri...(Paryati hanya menangis...)

Bowo berlari kebelakang rumah. Ia ambil ayam jago wiring kuning. Ia cengkeram leher ayam itu dengan tangan kiri. Sementara tangan kanan menggenggam pisau... Ia bawa ayam itu ke depan rumah tempat semua berkumpul.

Mbah Wido              : (Gugup) Eeeeh, ngati-ati koe, ngger... Ojo kesusu... Kui pitik syarat, ngger. Yen nganti pitik kui godres getih, opo mati, bojomu wis ora bakal iso nduwe anak sak lawase...

Paryati                      : (Histeris...) Paaaaaakkk, ojo pak... Aku iso meteng paak... Ojooooo.... Aku iso menehi sampeyan anak, pak... Ojo pak...... Ojooooo.. Paaaak...

Bowo                       : Aku ngajari bojoku urip jujur... Adoh seko barang reget. Aku ngajari bojoku supoyo adoh seko klenik. Bojoku wong sing becik. Bojoku wong kang ora bakal nrabas angger-angger seka bojone. Yen gara-gara anak, bojoku dadi uwong ora bener, nglakoni klenik, lan ora jujur mendingan aku ora duwe anak...

Paryati                      : Paaaak.... Aku ngerti koe ki pengen anak, pak... Iki aku usaha ben iso nduwe anak paaaakkk... Ojo dipateni, pak... Ojooo.. Pakkk...

Bowo                       : Ora.... Aku pancen pengen duwe anak. Tapi aku luwih pengen bojoku dadi uwong sing bener, sing becik.... Ora nduwe anak ora opo-opo... Sing penting koe dadi uwong apiiiiiik!!!!!!! (Memotong leher ayam jago wiring kuning... Lalu terduduk lunglai)

Paryati                      : (Histeris....) Paaaaaaaaaaaaaaakkkkkk......

Bowo                       : Dadio uwong sing becik, bu... Dadi uwong sing Utama... Wis kui wae panyuwunku, bu...

Paryati                      : (Menangis tak menjawab...)

            Ketika semua sedang larut dalam suasana... Tidak ada seorang pun yang melihat seorang bidan Muda berlari menuju rumah Bowo dengan sebuah benda di tangannya. Ketika sudah dekat dengan kerumunan....

Nur                           : Maaaaaaas, Mas Bowooo... Sampeyan bakal nduwe anak mass.... Aku hamil masss... Mas Bowoooo, Aku hamil masss....

 

 

“Budaya ada karena kita jaga...”

Yogyakarta, 04  Juni  2014

Domenico Savio

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Komentar

Postingan Populer